Sól nie ma dobrej sławy. Staramy się ją ograniczać lub zastępować innymi składnikami. Kojarzymy ją z podwyższonym ciśnieniem i zatrzymywaniem wody w organizmie.
Czy sól rzeczywiście tak źle wpływa na nasz organizm?
Czy, chcąc zachować zdrowie, należy się wyrzec tak lubianego przez nas smaku?
Jak to zwykle bywa, odpowiedź nie jest prosta.
Jedno jednak jest pewne: Polacy jedzą soli zbyt dużo!
Dlatego też warto wiedzieć, czym zastąpić sól, by nasze potrawy miały dobry smak, a jednocześnie nam nie szkodziły. Dieta bez soli oparta na przyprawach i ziołach zamiast soli zyskuje coraz większą popularność!
Skąd bierze się zła sława soli?
Dlaczego lekarze wciąż biją na alarm, by ją ograniczać?
Zacznijmy od początku.
Czy sól jest potrzebna?
Sól znajdująca się w naszych solniczkach to związek chemiczny zawierający dwa pierwiastki: sód i chlor. Oba te składniki są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu.
Zajmijmy się tu jednak odsądzanym od czci i wiary sodem. Odpowiada on za takie funkcje w organizmie jak przewodzenie impulsów nerwowych, zachowanie równowagi w gospodarce wodno – elektrolitowej, czy czynność komórek mięśniowych.
Jak widać, brak sodu mógłby skutkować dużymi problemami zdrowotnymi, ale nie musimy się obawiać jego braków (poza skrajnymi przypadkami).
Najczęściej sodu mamy zbyt dużo w naszym organizmie.
Zobacz mieszanki ziołowe zamiast soli:
Do czego może prowadzić taka sytuacja?
Nadmiar sodu może powodować nadciśnienie, osteoporozę i astmę. Może też stać się przyczyną powstawania kamieni nerkowych, obrzęków, a nawet udaru.
W tym miejscu należy dodać, że nadmiar sodu wydalany jest z organizmu wraz z potem, dlatego też przy zwiększonym wysiłku, w gorączce lub też w upałach, zapotrzebowanie na ten pierwiastek wzrasta. Pamiętajcie też aby koniecznie skonsultować swoją dietę z lekarzem, który (jeśli jest mądrym i dobrym lekarzem) powie Wam jak temat wygląda i jak Wy konkretnie powinniście podchodzić do soli w swojej diecie.
Czy sól jest zdrowa?
Odpowiedź na to pytanie, jak widać, nie jest jednoznaczna.
Jak to się dzieje, że spożywamy zbyt duże ilości soli?
Światowa Organizacja Zdrowia WHO określiła dzienną wskazaną dawkę soli dla dorosłego, zdrowego człowieka, na poziomie 6 g (tyle soli zawiera w przybliżeniu jedna łyżeczka do herbaty).
Tymczasem w Polsce spożywa się dziennie około 16 g soli!
Jak to możliwe?
Głównym winowajcą zbyt wysokiego poziomu soli w diecie są tu wysoko przetworzone produkty. Zawierają one duże ilości soli, a spowodowane jest to trzema czynnikami.
Przede wszystkim: sól jest tania i ciężka.
W łatwy sposób pozwala więc zwiększyć masę produktu przy małych nakładach finansowych. Sól ponadto wykazuje właściwości konserwujące. Szacuje się, że aż 37% spożywanej przez nas soli pochodzi z produktów kupowanych w sklepach: wędlinach, serach, majonezie, chlebie, konserwach, kostkach rosołowych, zupach w proszku, czy przekąskach.
W grę wchodzi także reklama i marketing, które swego czasu mocno promowały sól himalajską zarówno czarną jak i różową, która ma mieć ponoć niezwykłe właściwości i działanie.
Sól a dieta bez soli
Jak można – w miarę bezboleśnie – ograniczyć spożywanie soli w naszej diecie? Istnieje na to kilka sposobów.
A oto one:
- Przed zakupem gotowych produktów, sprawdź ich etykietę. Unikaj takich, które mają dużą zawartość sodu lub też E621 (glutaminianu sodu).
- Zamień wysoko przetworzone mięso na świeże. W wędzonkach, konserwach, parówkach, boczku, czy szynce znajdują się duże ilości soli.
- Mając do wyboru: warzywa konserwowe lub świeże, zawsze wybieraj świeże.
- Unikaj kupowania gotowych dań, które są już przyprawione.
- Unikaj chipsów, orzeszków solonych i krakersów.
- Stosuj zamienniki soli, których całe mnóstwo znajdziesz poniżej!
Zanim jednak przejdziemy do produktów mogących z powodzeniem zastępować sól w diecie, wspomnijmy jeszcze słowo o soli w diecie dziecka.
Sól w diecie dziecka
Dzienna zalecana dawka spożycia sodu przez dzieci jest bardzo niska. W przypadku niemowląt wynosi ona zaledwie 0,4 g.
Taką ilość soli dostarcza dziecku pokarm matki.
Starsze dzieci, w wieku od 12 miesięcy do 3 lat, powinny spożywać soli nie więcej niż 0,750 g dziennie. Maluchy w wieku od 4 do 6 lat – 1g, a dzieci w wieku od 7 go 9 lat – 1,2 g.
Rozszerzając dietę niemowlęcia o pokarmy stałe trzeba pamiętać, że sól jest tu zupełnie zbędna. Małe dzieci nie znają smaku soli i nie potrzebują jej w swoich potrawach!
Nadszedł w końcu czas na przedstawienie najlepszych zamienników soli. Na szczęście jest ich całe mnóstwo, a do tego dodadzą naszym daniom głębszego smaku.
Zamienniki soli kuchennej czyli zioła i przyprawy zamiast soli
Najlepszymi zamiennikami soli kuchennej są zioła, zarówno świeże, jak i suszone. Oto nasza lista ziół, które można stosować zamiast soli, a które znacznie wzmocnią aromat podawanych potraw.
- Bazylia (do warzyw, sosów, gulaszów, zup, dań kuchni azjatyckiej i włoskiej. To baza pysznego i uniwersalnego pesto),
- Imbir (do mięsa, owoców morza),
- Tymianek (do mięsa, ryb, owoców morza, dań z makaronem, zup, sosów, masła, pieczywa),
- Estragon (do mięsa, ryb, owoców morza, sosów, zup, kremów)
- Oregano (do mięsa, warzyw, sosów, makaronów, zup, kremów. Doskonale smakuje w połączeniu z oliwą z oliwek, tymiankiem i czosnkiem),
- Rozmaryn (do mięsa, dań kuchni śródziemnomorskiej, sosów, dań wegetariańskich, zup, ryb, pieczonych ziemniaków),
- Majeranek (do mięsa, warzyw strączkowych),
- Papryka chilli (do mięsa, dań kuchni indyjskiej, meksykańskiej, Dalekiego Wschodu).
Jakie przyprawy zamiast soli?
Mieszanka wybranych ziół może stanowić doskonały zamiennik soli w naszej kuchni. Poniżej przedstawiamy przepis na taką przyprawę. Nadaje się ona doskonale do mięs, ryb i warzyw i choć nie ma w niej soli, nadaje potrawom słony smak!
Potrzebne składniki:
- ¼ szklanki czosnku w proszku,
- 2 łyżki suszonej skórki z cytryny,
- 2 łyżki suszonej cebuli,
- 2 łyżki oregano.
Sposób przyrządzenia przyprawy zamiast soli:
Mieszamy w miseczce czosnek, oregano, cebulę i skórkę cytryny. Przesypujemy w ten sposób uzyskaną mieszankę do szczelnego, szklanego słoiczka. Przed każdym użyciem potrząsamy słoikiem, by wymieszać dobrze wszystkie składniki.
Czym zastąpić sól do ziemniaków?
Chyba każdy z nas pamięta smak gotowanych ziemniaków z dzieciństwa i trudno sobie wyobrazić, by w tej potrawie mogło zabraknąć soli. Na szczęście jednak istnieje sposób na to, by nasze ziemniaki miały dobry smak mimo braku dodatku soli.
Przede wszystkim, jeśli chcemy ograniczyć spożywanie soli w diecie, warto to robić stopniowo.
Najpierw więc wsypujemy do garnka z ziemniakami półtorej łyżeczki soli zamiast dwóch, następnie jedną, i tak dalej. Dobrze jest też urozmaicić sobie smak gotowanych ziemniaków poprzez dodawanie takich ziół jak majeranek, papryka, cebula, pietruszka, szałwia, czy imbir.
Jeśli ciągle macie wątpliwości co do tego, że sól jednak warto ograniczyć w codziennym jadłospisie to odsyłamy Was do tej publikacji, i do tej i jeszcze tej. Wszystkie one dotyczą soli w naszej diecie. Polecamy lekturę od deski do deski!
A jakie są Wasze sposoby na to czym zastąpić sól w diecie? Zioła, przyprawy, sposób przyrządzania potraw? Co jeszcze? Dajcie znać. Być może istnieją babcine i domowe sposoby na to jak ograniczyć sól w diecie i zastąpić ją czymś sensownym i o wiele zdrowszym. Czekamy na opinie i rekomendacje oraz przepisy na Wasze zioła i przyprawy zamiast soli.
Fajny ten przepis na przyprawę zamiast soli, muszę spróbować, bo rzeczywiście za dużo się jej używa, jak się tak wszystko zliczy w ciągu dnia. ;/